W końcu uchwała Sądu Najwyższego przesądziła wieloletnie wątpliwości prawne. Można domagać się od innych spadkobierców wynagrodzenia za korzystanie z całości rzeczy ale tylko gdy ten korzystający uniemożliwia dostęp do korzystania z rzeczy (mieszkania, domu).
Uchwała
Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
z dnia 19 marca 2013 r.
III CZP 88/12
Teza
Współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 KC w sposób wyłączający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy na podstawie art. 224 § 2 lub art. 225 KC.
Współwłaściciel ma prawo do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej w zakresie zgodnym z prawami innych współwłaścicieli. W przypadku naruszenia tych praw, może domagać się wynagrodzenia na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego (art. 224 § 2 lub art. 225). Zasadniczo współposiadanie rzeczy wspólnej oznacza korzystanie z całej rzeczy, a nie jej części. Każdy współwłaściciel ma równy dostęp do całej rzeczy, co wynika z natury współwłasności – żadna część nie jest przypisana do konkretnej osoby.
Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że współwłaściciel, który korzysta z rzeczy wspólnej z naruszeniem zasad określonych w art. 206 KC, działa bezprawnie. Współposiadacz może wówczas żądać zarówno dopuszczenia do współposiadania, jak i wynagrodzenia za bezprawne korzystanie z rzeczy. Co ważne, roszczenie to jest niezależne od tego, czy dany współwłaściciel uzyskał pożytki z rzeczy wspólnej.
Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy wspólnej może być dochodzone równolegle z innymi roszczeniami, np. o zwrot pożytków, lub samodzielnie. Wysokość wynagrodzenia powinna być ustalana na podstawie rynkowej wartości korzystania z danej rzeczy oraz czasu trwania bezprawnego korzystania.
Współwłaściciel nie ma prawa do wyłącznego korzystania z określonej części rzeczy wspólnej, chyba że zostało to ustalone umową lub orzeczeniem sądu. W przypadku bezprawnego wyłączenia współposiadacza z korzystania, może on żądać wynagrodzenia za taki stan.