Wszystko, co musisz wiedzieć na temat spisu inwentarza.
Spisem inwentarza nazywamy dokument urzędowy, zawierający dokładny wykaz poszczególnych przedmiotów należących do spadku z zaznaczeniem wartości każdego z nich. Obejmuje on jego stan czynny i bierny, czyli aktywa
i pasywa. Komornik na wniosek bada skład spadku i przedkłada przed sądem spadku gotowy dokument.
Nie, spis inwentarza nie jest obowiązkowy. Jest to prawo przysługujące m.in. spadkobiercom. Warto go jednak zrobić. Dzięki spisowi wiemy jakie dokładnie aktywa i pasywa znajdują się w majątku spadkowym. W przypadku gdy wykaz bądź spis inwentarza nie zostanie sporządzony, to pomimo zasady, zgodnie
z którą spadkobiercy, w razie braku oświadczenia w przedmiocie przyjęcia albo odrzucenia spadku, przyjmują spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobiercy poniosą tak naprawdę pełną odpowiedzialność za długi spadkowe.
Jeśli chodzi o koszty związane ze sporządzeniem spisu inwentarza, to składają się na nie dwie kwoty – wniosek o sporządzenie w wysokości 100 zł oraz stała opłata u komornika wynosząca 400 zł. Oprócz tego mogą wystąpić dodatkowe koszty związane z wyceną składników majątku, np. nieruchomości czy samochodu.
Koszty związane ze sporządzeniem spisu inwentarz podnosi osoba, która złożyła wniosek o jego sporządzenie.
Dzięki dokładnemu określeniu masy spadkowej, spis inwentarza chroni nas przed odpowiedzialnością za długi spadkowe poprzez ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości aktywów spadkowych, które wskaże w spisie komornik sporządzający spis.
Po sporządzeniu spisu inwentarza, komornik przesyła do Sądu akta całej sprawy. Sąd spadku niezwłocznie zarządza ogłoszenie o spisie inwentarza. Wtedy wszyscy zainteresowani, którzy mają prawa do spadku mogą zapoznać się
z treścią spisu i podjąć dalsze czynności – np. podzielić się majątkiem polubownie bądź sądownie.
Istotne jest, by nasz wniosek o sporządzenie spisu inwentarza został skierowany w odpowiednie miejsce. Wniosek o sporządzenie kierujemy albo do Sądu właściwego dla ostatniego miejsca pobytu zmarłego, albo do Sądu znajdowania się spadku. Takie same zasady obowiązują, gdy decydujemy się złożyć wniosek bezpośrednio u komornika.
Wszystko zależy od przedmiotów, które są składowymi masy spadkowej. Jeśli wnioskodawcy wiedzą jakie rzeczy wchodzą w skład masy spadkowej, znają ich lokalizację, wtedy proces sporządzenia spisu będzie oczywiście odpowiednio szybszy. Średnio przyjmuje się, że sporządzenie spisu może trwać dwa-trzy miesiące. Warto pamiętać, że wycena składników masy spadkowej może zająć odpowiednio długo, dlatego jeśli chcemy zdążyć ze spisem przed upływem
6 miesięcznego terminu na ewentualne odrzucenie spadku, należy jak najszybciej podjąć kroki celem sporządzenia spisu.
Celem spisu inwentarza jest przede wszystkim zabezpieczenie spadkobierców dziedziczących z dobrodziejstwem inwentarza przed ewentualnymi długami spadkobiercy. Wykonanie spisu inwentarza umożliwia późniejsze powołanie się na ograniczenie swojej odpowiedzialności za dług do sumy wartości aktywów. Brak takiego spisu sprawia, że spadkobierca odpowiada za długi w pełnej wysokości, tak samo jak to się dzieje przy prostym przyjęciu spadku. Spis inwentarza zabezpiecza więc interes spadkobiercy, dlatego warto go sporządzić.
Spis inwentarza jest wiążący od momentu zatwierdzenia go przez właściwy Sąd. Od tego momentu spadkobiercy odpowiadają przed wierzycielami wyłącznie zgodnie z ustaleniami zawartymi w spisie inwentarza.
Wniosek o sporządzenie spisu inwentarza można złożyć albo przed potwierdzeniem nabycia spadku, albo po nim. W przypadku sporządzenia spisu inwentarza przed stwierdzeniem nabycia spadku należy wykonać go do
6 miesięcy od śmierci. W tym czasie komornik sporządzając spis jest w stanie szybciej oszacować, jak duże są długi spadkowe. Dzięki temu otrzymujemy jasny obraz sytuacji i odpowiedź na pytanie, czy warto ten spadek przyjąć, bowiem samo jego przyjęcie jest podstawą do wszczęcia dochodzenia
i domagania się spłacenia długów. Zaś przyjęcie spadku i późniejsze sporządzenie spisu inwentarza ma jedynie na celu szczegółowe poinformowanie o tym, jaką wartość ma owy spadek.
Wniosek o spis inwentarza mogą złożyć osoby, które uprawdopodobnią, że są spadkobiercami, uprawnionymi do zachowku lub zapisobiercami, wykonawcą testamentu, tymczasowym przedstawicielem bądź wierzycielem spadkodawcy.
Podobną do spisu inwentarza funkcję pełni wykaz inwentarza. Wykaz różni się od spisu głównie w czterech kwestiach:
- Podmiot sporządzający dokument – wykaz sporządzają spadkobiercy, a nie komornik sądowy;
- Uprawnione osoby składają wykaz przed sądem lub notariuszem gdy jest już przez nich sporządzony;
- W kwestii kosztów – złożenie wykazu przed sądem jest bezpłatne,
a przed notariuszem musimy uwzględnić jedynie taksę notarialną
w wysokości maks. 200 zł; - Celem sporządzenia wykazu jest ustalenie granicy odpowiedzialności za długi spadkowe. Nie przyda się więc gdy planujemy ustalić wartość spadku przed np. postępowaniem sądowym o dział spadku czy zapłatę zachowku.
Ponadto, wykaz jest dokumentem prywatnym i z tego powodu w kontekście ustalania stanu faktycznego pierwszeństwo ma spis inwentarza gdyż jest on dokumentem urzędowym.