Dziedziczenie majątku po bliskiej osobie zwykle kojarzy się z pewnym wsparciem finansowym, które może pomóc w trudnych momentach życia. Jednak czasem to, co pozostaje po zmarłym, to nie tylko dom, samochód czy oszczędności, ale także długi.
W tej sytuacji pojawia się wiele pytań: Co robić, gdy odziedziczymy zobowiązania finansowe? Jakie kroki podjąć, aby zabezpieczyć się przed ich spłatą?
Z pomocą przychodzi nasz krótki poradnik, z istotnymi wskazówkami, jakie prawa i obowiązki przysługują spadkobiercom oraz jakie decyzje mogą pomóc w uniknięciu problemów związanych z dziedziczeniem długów.
Kwestie związane z dziedziczeniem długów
- Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku
W polskim prawie spadkowym potencjalny spadkobierca ma kilka opcji dotyczących przyjęcia spadku:
Przyjęcie spadku wprost
- oznacza, że spadkobierca przyjmuje cały majątek, w tym zarówno aktywa, jak i pasywa, czyli długi. W tym przypadku, spadkobierca odpowiada za długi spadkowe całym swoim majątkiem, a nie tylko majątkiem otrzymanym w spadku.
Wyobraź sobie, że Twoja ciocia, która mieszkała samotnie, zmarła, pozostawiając po sobie spadek. W testamencie zapisała cały swój majątek Tobie. Ciotka posiadała niewielki dom i samochód, ale miała także kredyt hipoteczny oraz długi na kartach kredytowych. Decydujesz się przyjąć spadek wprost, co oznacza, że nie tylko przejmujesz dom i samochód, ale także zobowiązujesz się spłacić wszystkie jej długi. Jeśli długi przekraczają wartość odziedziczonego majątku, musisz pokryć różnicę z własnych środków. W praktyce może to oznaczać, że musisz sprzedać część swojego majątku, aby uregulować te zobowiązania.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza
- jest to bardziej bezpieczna opcja, ponieważ odpowiedzialność spadkobiercy za długi jest ograniczona do wartości odziedziczonego majątku. Jeśli długi przewyższają wartość majątku, spadkobierca nie musi pokrywać różnicy z własnych środków.
Wyobraź sobie, że Twój wujek, który prowadził własną firmę, zmarł, zostawiając Ci w spadku mieszkanie oraz pewną kwotę pieniędzy na koncie bankowym. Niestety, okazało się, że wujek miał również znaczące długi związane z działalnością firmy. Postanawiasz przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że najpierw musisz sporządzić dokładny wykaz wszystkich aktywów i pasywów wujka, czyli jego majątku oraz długów.
Jeżeli okaże się, że wartość długów przewyższa wartość odziedziczonego majątku, nie będziesz musiał spłacać różnicy z własnych pieniędzy. Twoja odpowiedzialność za długi jest ograniczona tylko do wartości majątku, który odziedziczyłeś. Na przykład, jeśli wujek pozostawił długi na 200 tysięcy złotych, a majątek wart jest tylko 150 tysięcy złotych, będziesz musiał oddać wierzycielom tylko te 150 tysięcy, a reszta długu nie przejdzie na Ciebie.
Odrzucenie spadku
- spadkobierca może całkowicie zrezygnować z przyjęcia spadku. W takim przypadku, spadkobierca jest traktowany, jakby nigdy nie był powołany do spadku, a majątek oraz długi przechodzą na kolejnych spadkobierców w linii.
Wyobraź sobie, że twój bezdzietny brat pozostawiając po sobie niewielki majątek, ale ogromne długi. Brat miał kilka pożyczek, kredyty, a do tego zaległe rachunki, które znacznie przewyższają wartość jego majątku. Rodzice nie żyją, a jako najbliższy krewny, jesteś jego pierwszym spadkobiercą. Zostajesz poinformowany o spadku, ale zdajesz sobie sprawę, że przyjęcie go oznaczałoby konieczność spłacenia tych wszystkich długów, co mogłoby poważnie obciążyć Twoje finanse.
Decydujesz się więc na odrzucenie spadku. Składasz odpowiednie oświadczenie przed sądem lub notariuszem, że rezygnujesz z dziedziczenia. W rezultacie jesteś traktowany, jakbyś nigdy nie był powołany do spadku – nie odziedziczysz ani majątku, ani długów. Spadek przechodzi na kolejnych spadkobierców w linii, czyli np. Twoje dzieci, a jeśli ich nie ma, to na dalszych krewnych. Każdy kolejny spadkobierca ma możliwość również przyjęcia spadku lub jego odrzucenia.
Decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku należy złożyć w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku. Brak złożenia oświadczenia w tym terminie skutkuje automatycznym przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
W tej sytuacji niezbędna jest współpraca z prawnikiem, który pomoże przejść przez procedury prawne, takie jak stwierdzenie nabycia spadku czy dział spadku. Dzięki temu możliwe będzie uniknięcie niepotrzebnych problemów i odpowiedzialności finansowej, która mogłaby przewyższać wartość odziedziczonego majątku.
