Dziedziczenie spadku po śmierci bliskiej osoby często wiąże się z wieloma emocjami, a niekiedy także z poważnymi konfliktami. Szczególnie napięta sytuacja może wystąpić, gdy spadkodawca pozostawił zarówno dzieci z poprzedniego związku, jak i nowego partnera lub partnerkę. Kto w takiej sytuacji ma prawo do spadku? Jakie konflikty mogą wyniknąć przy jego podziale? Odpowiadamy!
Jak wygląda podział spadku zgodnie z prawem?
W Polsce kwestię dziedziczenia reguluje Kodeks cywilny, który jasno określa hierarchię spadkobierców ustawowych w przypadku braku testamentu.
- Pierwsza grupa spadkobierców – dzieci i małżonek spadkodawcy
Jeśli zmarły miał dzieci, to dziedziczą one w równych częściach razem z małżonkiem. Jednak małżonek nie może otrzymać mniej niż 1/4 spadku, nawet jeśli dzieci jest więcej. - Nowy partner a dziedziczenie
Partnerzy żyjący w nieformalnym związku nie dziedziczą po sobie z mocy prawa. Jeśli zmarły nie zostawił testamentu, to nowy partner nie otrzyma nic z majątku, chyba że posiadał wspólne z nim aktywa, np. mieszkanie nabyte razem lub zapisaną na niego polisę na życie. - Testament – klucz do zmiany zasad dziedziczenia
Spadkodawca mógł jednak sporządzić testament, w którym przekazuje część majątku nowemu partnerowi. Wtedy dzieci nadal mają prawo do zachowku, czyli części spadku, którą powinny otrzymać.
Konflikty przy podziale spadku – co najczęściej prowadzi do sporów?
1. Zachowek – dzieci kontra nowy partner
Zachowek to część majątku, której nie można całkowicie pominąć przy dziedziczeniu. Jeśli spadkodawca w testamencie przekazał cały swój majątek nowemu partnerowi, dzieci mogą domagać się zachowku, który wynosi:
- 1/2 wartości udziału, jaki przysługiwałby im z mocy ustawy,
- lub 2/3 tej wartości, jeśli są niepełnoletnie lub niezdolne do pracy.
Nowy partner często nie jest w stanie wypłacić zachowku, co prowadzi do sporów i spraw sądowych.
2. Podział nieruchomości – kto zostaje w domu?
Jeśli zmarły pozostawił dom lub mieszkanie, a w nim mieszkał nowy partner, może dojść do konfliktu. Dzieci mogą zażądać sprzedaży nieruchomości i podziału środków, podczas gdy partner chce tam pozostać. To często kończy się długotrwałymi negocjacjami lub procesami sądowymi.
3. Rachunki bankowe, oszczędności i długi
Nie wszystkie aktywa wchodzą do spadku – jeśli zmarły miał wspólne konto z nowym partnerem, to on może zachować zgromadzone tam środki. Dzieci mogą jednak próbować podważyć niektóre transakcje i domagać się zwrotu części pieniędzy.
4. Wpływ rodziny na testament
Częstym zarzutem w sprawach spadkowych jest tzw. wydziedziczenie dzieci lub podejrzenie, że nowy partner wpłynął na treść testamentu. Jeśli dzieci udowodnią, że testament został sporządzony pod presją lub w stanie nieświadomości, mogą próbować go unieważnić.
Jak uniknąć sporów o spadek?
1. Sporządzenie testamentu u notariusza
Aby uniknąć przyszłych konfliktów, warto zawczasu spisać testament i precyzyjnie określić, kto ma dziedziczyć majątek. Testament sporządzony u notariusza ma większą moc prawną i trudniej go podważyć.
2. Darowizny za życia
Spadkodawca może za życia przekazać część majątku dzieciom lub partnerowi w formie darowizny. W ten sposób unika się późniejszych konfliktów, choć wciąż obowiązuje zasada doliczania darowizn do spadku przy obliczaniu zachowku.
3. Ustanowienie dożywocia
Jeśli spadkodawca chce, by jego partner mógł mieszkać w nieruchomości do końca życia, może zawrzeć umowę dożywocia. Dzięki temu nowy partner ma zagwarantowane prawo do korzystania z domu bez względu na spory spadkowe.
Podsumowanie – kto wygrywa spór o spadek?
Walka o spadek między dziećmi z poprzedniego związku a nowym partnerem może być skomplikowana i pełna emocji. Zasadniczo dzieci mają silniejszą pozycję prawną, ale nowy partner może zabezpieczyć swoją przyszłość poprzez testament, darowizny lub inne rozwiązania prawne. Aby uniknąć sporów, warto wcześniej podjąć odpowiednie kroki i nie pozostawiać losu bliskich w rękach przypadkowych decyzji sądowych.
Czy masz pytania dotyczące dziedziczenia? Skontaktuj się z naszą kancelarią spadkową!
