Kolejność dziedziczenia
W pierwszej kolejności dziedziczą dzieci oraz małżonek/ka. Dziedziczą oni po równo, jednak małżonek/ka jest dodatkowo chroniony, ponieważ nie może otrzymać mniej niż 1/4 spadku. Jeśli dziecko nie żyło już w chwili śmierci rodzica, to jego udział przypadnie jego dzieciom, czyli wnukom (zstępnym). Dziecko adoptowane (przy pełnym przysposobieniu) dziedziczy tak, jakby było dzieckiem biologicznym.
Jeżeli nie ma ani dzieci ani dalszych zstępnych – to dziedziczy małżonek/ka i rodzice. W takiej sytuacji udział każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem, wynosi jedną czwartą całości spadku. Gdy nie ma ani małżonka ani dzieci czy dalszych zstępnych – rodzice dziedziczą po połowie. Gdy jeden lub oboje rodzice już nie żyją to taki udział przypadający na rodzica przypadnie rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli brat lub siostra także nie żyje to w takiej sytuacji udział spadkowy przypadnie dzieciom tego rodzeństwa. Cały spadek przypadnie małżonkowi spadkodawcy w przypadku braku zstępnych (dzieci, wnuków), jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych.
W przypadku braku wyżej wymienionych krewnych i małżonka cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Jeżeli którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym w częściach równych. Gdy brak jest małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
Jeżeli nie ma nikogo, kto mógłby dziedziczyć – dziedziczy gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa.
Jeśli takie zasady dziedziczenia nie są zgodne z naszą ostatnią wolą to dopiero wówczas warto rozważyć spisanie testamentu. W testamencie możemy przeznaczyć całość lub część naszego majątek komu chcemy. Pamiętajmy tylko wówczas o problemie zachowku, bo takiemu obdarowanemu spadkiem można przysporzyć więcej problemów niż radości. O zachowku piszemy w naszych innych publikacjach które odnajdziesz na https://dziedziczymy.com/wiedza/.
Inne kruczki prawne
Jeżeli spadkodawcą (zmarłym) jest małżonek/ka, który przed śmiercią zdążył złożyć w sądzie pozew o rozwód lub separację z winy małżonka pozostałego przy życiu, to taki małżonek może zostać wyłączony od dziedziczenia. Z uwagi na śmierć jednej ze stron, sąd umorzy sprawę o rozwód. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje dopiero na podstawie orzeczenia sądu w odrębnym postępowaniu. Takiego wyłączenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia wraz z małżonkiem. Termin na wystąpienie z żądaniem wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.
Odrzucenie spadku, i zrzeczenie się dziedziczenia, skutkują odsunięciem od dziedziczenia. Odrzucenia spadku można dokonać po śmierci spadkodawcy, natomiast zrzeczenie się dziedziczenia ma miejsce za jego życia.
UWAGA: Odrzucenia spadku nie można cofnąć ani odwołać. Samo odrzucenie spadku nie przechodzi automatycznie na dzieci. Jeżeli skutek odrzucenia ma dotyczyć także dziecka to dziecko również musi odrzucić spadek. Jeżeli dziecko jest małoletnie to nie zawsze konieczna będzie zgoda sądu opiekuńczego. Zgoda sądu opiekuńczego (lub sądu spadku) nie będzie potrzebna, jeśli w imieniu dziecka odrzucić spadek chce rodzic, który również spadek odrzucił.
ALE: Istnieje jednak możliwość uchylenia się od skutków złożenia albo niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w ustawowym terminie z powołaniem się jedną z wad oświadczenia woli.
W drugim przypadku tj. zrzeczenia się dziedziczenia osoby te są wyłączone od dziedziczenia, jeśli strony nie postanowią inaczej. Umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia można odwołać.
Odsunięcie od dziedziczenie może też nastąpić jeżeli sąd uzna takiego spadkobiercę za niegodnego dziedziczenia. Może to nastąpić na przykład, gdy taki spadkobierca uporczywie nie spełniał obowiązku alimentacyjnego lub nie wykonywał opieki nad spadkodawcą w związku z małżeńskim obowiązkiem wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.
No i przypominamy link do artykułów o zachowku: https://dziedziczymy.com/ile-wynosi-zachowek-przyklady/ oraz o odrzuceniu spadku: https://dziedziczymy.com/jak-odrzucic-spadek-w-2023/.
