Testament własnoręczny to jedna z najczęściej stosowanych form rozporządzania majątkiem na wypadek śmierci. Aby był on ważny, musi spełniać określone wymogi prawne. Zdarza się jednak, że osoby zainteresowane podważeniem testamentu mają ku temu uzasadnione podstawy. Jakie okoliczności mogą doprowadzić do jego unieważnienia?
1. Brak spełnienia wymogów formalnych
Testament własnoręczny, zgodnie z art. 949 Kodeksu cywilnego, powinien być:
- napisany w całości pismem ręcznym,
- opatrzony datą,
- podpisany przez spadkodawcę.
Jeśli którakolwiek z tych przesłanek nie została spełniona, testament może być uznany za nieważny. Przykładowo, dokument sporządzony na komputerze, a jedynie podpisany własnoręcznie, nie spełnia ustawowych wymagań.
2. Brak zdolności testowania
Testament może zostać podważony, jeśli w momencie jego sporządzania spadkodawca:
- nie miał pełnej zdolności do czynności prawnych,
- działał pod wpływem choroby psychicznej lub zaburzeń umysłowych,
- znajdował się w stanie wykluczającym świadome i swobodne podjęcie decyzji (np. był pod wpływem alkoholu lub narkotyków).
3. Testament sporządzony pod wpływem groźby lub podstępu
Jeśli spadkodawca był zmuszony do spisania testamentu pod presją groźby lub został wprowadzony w błąd, np. poprzez fałszywe informacje dotyczące innego spadkobiercy, testament może być uznany za nieważny na podstawie art. 945 Kodeksu cywilnego.
4. Fałszerstwo testamentu
W niektórych przypadkach testament może być podrobiony lub podpis spadkodawcy może być sfałszowany. W takiej sytuacji konieczne będzie przeprowadzenie badań grafologicznych, które mogą potwierdzić autentyczność dokumentu.
5. Sprzeczność z wcześniejszym testamentem
Jeśli istnieje wcześniejszy testament, który nie został odwołany, a nowy dokument jest z nim sprzeczny, może dojść do konfliktu prawnego. Wówczas sąd może zdecydować o ważności jednego z testamentów.
Jak podważyć testament w praktyce?
- Zebranie dowodów – w zależności od podstawy unieważnienia mogą to być ekspertyzy grafologiczne, dokumentacja medyczna czy świadectwa świadków.
- Podniesienie zarzutu nieważności testamentu w sprawie sądowej np. postępowaniu o stwierdzeniu nabycia spadku – nie ma możliwości unieważnienia testamentu w innym trybie niż sądowy.
- Udział w postępowaniu sądowym – niezbędne będzie przedstawienie dowodów i argumentacji przed sądem.
Podważenie testamentu własnoręcznego może być trudnym i skomplikowanym procesem, wymagającym wsparcia prawnego. Każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy. Jeśli masz wątpliwości dotyczące testamentu bliskiej osoby, warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika specjalizującego się w sprawach spadkowych.
