Podział spadku to temat który wydaje się skomplikowany i długotrwały. Dlatego często odkładamy go na później. To błąd. Na podstawowe pytania dotyczące podziału spadku odpowiadam poniżej:
Ile mam czasu na podział spadku?
Nie ma ograniczenia czasowego. Nie ma też prawnego obowiązku dokonywania takiego podziału. Czekanie i odsuwanie w czasie takiego podziału to jednak bardzo złe zachowanie. Z przyczyn praktycznych radzę uporządkować tą sprawę jak najszybciej. Zwlekanie z podziałem spadku często powoduje, że liczba uczestników takiego postępowania rośnie, załatwienie sprawy wydłuża się i komplikuje, a bieżące korzystanie z odziedziczonych rzeczy może być problematyczne. Z upływem czasu co raz trudniej z dowodami dotyczącymi choćby nakładów, bezumownego korzystania, zasiedzenia, nie mówiąc o zacieraniu się w pamięci pewnych sytuacji. Późniejsze poszukiwanie spadkobierców w kraju i za granicą jest oczywiście możliwe ale bywa, że jest bardzo trudne.
W jaki sposób można podzielić spadek?
Spadek może zostać podzielony między spadkobiercami:
- Poprzez zawarcie umowy – jeżeli mamy zgodę wszystkich zainteresowanych. Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub całe przedsiębiorstwo wówczas konieczny będzie udział notariusza W innych wypadkach wystarczy zwykła forma pisemna.
- W sądzie – jeżeli nie ma zgody między zainteresowanymi. Sprawę taką prowadzi sąd rejonowy właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego, a jego stronami są wszyscy spadkobiercy.
Jak może wyglądać taki podział?
Są trzy podstawowe metody, które w danym przypadku mogą występować łącznie i uzupełniać się:
- Podział w naturze polega na w miarę równym rozdzieleniu przedmiotów spadkowych miedzy stronami lub podzieleniu faktycznym większej nieruchomości na części i przyznanie tych części poszczególnym osobom. Ewentualne dysproporcje wyrównywane są w drodze dopłat.
- Przyznanie przedmiotów spadkowych jednemu lub kilku spadkobiercom, z obowiązkiem spłaty pozostałych. Przykładowo jeżeli w spadku było mieszkanie, wtedy może otrzymać je jeden spadkobierca, który spłaca innych.
- 3.Sprzedaż przedmiotów wchodzących w skład spadku i podziale uzyskanej w tej sumy między współspadkobiercami. Najczęściej chodzi o sytuację gdy żadnej ze stron po prostu nie stać na przejęcie takiego składnika majątku i dokonanie spłaty pozostałych.
Czy spłaty trzeba dokonać od razu?
Niekoniecznie. Jeżeli do podziału dochodzi w umowie to terminy spłat pozostałych spadkobierców ustalamy dowolnie czyli tak jak zgodzą się wszystkie osoby podpisujące dokument. Jeżeli dokonujemy tego w sądzie to, sąd wskazuje na termin płatności, a także określa odsetki, gdy termin nie byłby dotrzymany. Istnieje też możliwość rozłożenia opłat przez sąd na raty do maksymalnie 10 lat oraz zabezpieczenia takiej płatności przez sąd na przykład przez ustanowienie hipoteki.
Co dzieje się jeżeli spadkobiercą jest osoba małoletnia?
Osoba małoletnia to też człowiek. Może nabywać majątek w drodze spadkobrania. Taki małoletni jest reprezentowany przez jednego z rodziców, który działa za niego, występuje w sądzie, podpisuje dokumenty. Rzecz w tym, że takie czynności rodzica odbywają się pod kontrolą sądu opiekuńczego. Sąd ten będzie często proszony o wyrażenie zgody na czynności odnoszące skutek do majątku małoletniego.
Czym kieruje się sąd jak dokonuje takich podziałów?
Sąd rozdzieli przedmioty i prawa należących do spadku według własnego uznania biorcą pod uwagę konkretną sytuację, a między innymi bierze pod uwagę takie kwestie jak na przykład:
- Stan majątkowy danego spadkobiercy – to znaczy czy stać go na to aby spłacić pozostałych spadkobierców.
- Indywidualne relacje do przedmiotu wchodzącego do spadku, indywidualne przywiązanie do tego przedmiotu, możliwość jego praktycznego wykorzystania przez daną osobę itp. Na przykład jeżeli dwóch spadkobierców chce przejąć tą samą działkę gruntu to sąd przyzna ją tej osobie, która mieszka po sąsiedzku, ma możliwość i umiejętność zagospodarowania tej działki, stać ją żeby spłacić drugą osobę.
- Potrzeby poszczególnych spadkobierców.
- Wzajemne stosunki między spadkobiercami.
O czym jeszcze pamiętać?
Sąd może też rozstrzygać wzajemne roszczenia, które pojawiają się pomiędzy spadkobiercami z powodu posiadania określonych przedmiotów spadkowych, bezumownego korzystania, poniesionych nakładów, na przykład remontów, najmu, a także spłaconych długów spadkowych, na przykład finansowania pogrzebu. Trzeba pamiętać, że te wszystkie uboczne roszczenia trzeba zgłosić w takim postępowaniu działowym gdyż mogą nam przepaść.
